- clementia
- clēmentĭa, ae, f. [1. clemens].I.A calm, tranquil state of the elements, calmness, mildness, tranquillity (like clemens in this signif. mostly post-Aug.):II.
clementia ventorum, tranquillitas maris,
App. de Deo Socr. p. 52, 1:soli caelique,
Flor. 3, 3, 18; cf.:emollit gentes clementia caeli,
Luc. 8, 366:aestatis,
Plin. Ep. 5, 6, 5:hiemis,
Col. 5, 5, 6:nascentis anni,
id. 11, 3, 9:diei,
id. 9, 13, 4:Nili,
Stat. Th. 3, 527.—(Acc. to clemens, II. B.) Indulgent, forbearing conduct towards the errors and faults of others, moderation, mildness, humanity, forbearance, benignity, clemency, mercy (the class. signif.; very freq., esp. in prose;B.syn.: benignitas, comitas, lenitas, mansuetudo, etc.): clementia (est), per quam animi temere in odium alicujus concitati invectio comitate retinetur,
Cic. Inv. 2, 54, 164:clementia est temperantia animi in potestate ulciscendi, vel lenitas... in constituendis poenis,
Sen. Clem. 2, 3: facilitas et clementia, * Ter. Ad. 5, 4, 7; cf. Cic. Off. 1, 25, 88:illam clementiam mansuetudinemque nostri imperii tantam in crudelitatem inhumanitatemque esse conversam,
id. Verr. 2, 5, 44, § 115; id. Deiot. 15, 43; id. Lig. 3, 10:lenitas et clementia,
id. Att. 14, 19, 2:clementia et probitas vestra,
Sall. H. 1, 41, 1 Dietsch; Liv. 3, 58, 4; Ov. M. 8, 57; Quint. 9, 2, 28; Tac. H. 3, 19:juris,
Quint. 7, 4, 18 Spald., and antith. to jus asperius, id. 9, 2, 90;opp. severitatem,
Sen. Clem. 1, 1, 4:elephanti contra minus validos,
Plin. 8, 7, 7, § 23:leonis in supplices,
id. 8, 16, 19, § 48;and as an attribute of princes,
id. 8, 7, 7, § 48; Vop. Aur. 44; whence a title of the emperors, v. IV.—Less freq.,Kindness, sympathy:III.satrapes violare clementiam quam regis opes minui maluit,
Nep. Alcib. 10, 3.—Clementia, personified as a deily, the goddess of grace, Plin. 2, 7, 5, § 14; Stat. Th. 12, 482 sq.; Claud. Laud. Stil. 2, 6 sq.—IV.A title of the emperor:Clementia tua,
Your Grace, Lampr. Alex. Sev. 65; Spart. ap. Geta, I. init.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.